Afleveringseenheden, aantal prestaties, spillage en pooling

 

Vanaf 2017 moeten zowel afleveringseenheid als aantal prestaties in de elektronische declaratie vastgelegd worden. De invulinstructie bij de declaratiestandaard beschrijft dit met diverse voorbeelden in maar liefst 5 pagina’s, van 44 t/m 49.

In het kort komt het er op neer dat afleveringseenheid (=Inkoophoeveelheid) vaak ST van stuks is, en dat het aantal te declareren prestaties uitgedrukt wordt in het aantal flacons (of fracties daarvan) of aantal tabletten of capsules (ongeacht hoeveel er daar van in de verpakking zitten).

In dit artikel worden de belangrijkste elementen uit deze beschrijving toegelicht, en wordt ook ingegaan op spillage en pooling.

Aantallen

De Regeling medisch-specialistische zorg, NR/REG-1713, van de NZa beschrijft op pagina 61:  Aantal gebruikte eenheden: Het aantal eenheden (bijv. infusieflacons, tabletten) of fracties van eenheden (bijv. een halve infusieflacon) dat nodig is om de voorgeschreven hoeveelheid te kunnen verstrekken aan de patiënt bij gebruikmaking van de minst verspillende (combinatie van) verpakkingsgrootte(s).  

Maar wat betekent dit nu precies, wat moet er geregistreerd worden? Daarvoor kan pagina 74 en 75 van de berichtspecificatie van de declaratiestandaard geraadpleegd worden. Dan blijkt dat er in het prestatierecord van het declaratiebericht twee zaken benodigd zijn:

• 0412 AFLEVERINGSEENHEID (bijvoorbeeld ST voor stuks).
• 0413 AANTAL UITGEVOERDE PRESTATIES (numeriek, uitgedrukt in duizendsten, gevuld met voorloopnullen).

Als dan de voorbeelden in de invulinstructie (pag 44-49) bekeken worden, en bijvoorbeeld ook de circulaire er op nageslagen wordt, dan blijkt het erg eenvoudig:

• De G-standaard bevat voor elk Zi nummer welke afleveringseenheid gehanteerd moet worden. Dit kan dus gewoon uit de tabellen van Z-Index gehaald worden, en vaak is dit ST voor stuks. Dit betekent vrijwel altijd ‘stuks flacons’ en ‘stuks tabletten’, dus;
• 1 flacon is 1 prestatie (en een halve flacon is een halve prestatie);
• 1 tablet is 1 prestatie.

De declaratiestandaard verlangt dat dit als ‘000001000’ in veld 0413 vastgelegd wordt, maar uw ICT leverancier kan er natuurlijk voor kiezen dit prettiger te presenteren in het systeem. De vraag is wel of de medisch specialist deze getallen te zien krijgt, want vele ziekenhuizen kiezen er voor de specialist te laten voorschrijven in milligrammen of milliliters werkzame stof.

Het is vervolgens wel een ingewikkeld verhaal hoe de juiste declaratiewaarde van deze prestatie bepaald wordt. De invulinstructie geeft daar veel voorbeelden van, voor nu volstaat het om te vermelden dat dit afhangt van het aantal flacons/tabletten per inkoopverpakking, en de inkoopsprijs.

NB. de invulsinstructie stelt regelmatig dat veld 0413 gevuld moet worden met bijvoorbeeld 0,667. Daar wordt dan mee bedoeld dat technisch gesproken 000000667 in het veld 0413 van het prestatierecord in het declaratiebericht gevuld wordt.

Spillage, pooling, no show

Stel dat nu er bij de bereiding van medicatie voor een patiënt een halve flacon overblijft, die niet bewaard kan of mag worden?.  Dan is dat spillage. Zolang het ziekenhuis er alles aan gedaan heeft om deze spillage te beperken (er is bijvoorbeeld geen kleinere flacon beschikbaar waar minder uit zou overblijven), dan is dit onvermijdbare spillage, en dat mag gedeclareerd worden. De NZa heeft dit bevestigd.

En stel nu dat er voor meerdere patiënten tegelijk een hoeveelheid medicatie bereid wordt en een klein deel overblijft (pooling)? De NZa schrijft niet precies voor hoe een restant aan medicatie uit een bereiding voor meerdere patiënten administratief over deze patiënten verdeeld moet worden. Navraag bij de NZa leert dat in het ideale geval het restant naar rato over de patiënten verdeeld wordt (als patiënt A 200 mg en patiënt B  100 mg uit een flacon van 400mg kreeg toegediend, wordt 66% van de spillage (100 mg) toegerekend aan patiënt A en 33% aan patiënt B). Als dat niet mogelijk is, is ook lineaire verdeling (50/50) toegestaan. Het is niet de bedoeling dat alles aan de laatste patiënt toegerekend wordt (op die nota zou dan immers een onevenredig grote hoeveelheid toegediende medicatie vermeld worden). Voorts is het van belang dat er overeenstemming is tussen verzekeraar en ziekenhuis over de omgang met spillage.

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers (NVZA) buigt zich al langer over het vraagstuk van spillage en pooling, en komt naar verwachting in oktober met meer informatie. Deze informatie is vooral gericht op het primaire proces en zal bovenstaande rekeninstructies niet doen wijzigen.

En als medicatie wel is bereid maar niet toegediend kon worden? Als reeds intramuraal uitgegeven en/of bereide medicatie niet toegediend kan worden is deze niet declarabel (VWS heeft bevestigd dat dit ongeacht de oorzaak is, dus het is irrelevant of er sprake is van een no show, of een patiënt wiens gesteldheid toediening verhinderde). Zie hiervoor ter referentie de beantwoording van kamervragen van Kamerlid Dik-Faber (CU)  https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2015/12/16/beantwoording-kamervragen-over-niet-ophalen-voorgeschreven-geneesmiddelen